Ανθρακίτης
Ο Ανθρακίτης είναι μια από τις 43 κοινότητες του Δήμου Ζαγορίου, απέχει από τα Γιάννενα 50 χλμ, είναι χτισμένη στην βορειοανατολική πλευρά του όρους Μιτσικέλι, σε υψόμετρο 730. Η πολεοδομική μορφή του χωριού είναι κυκλική και μονοκεντρική, όπως σε όλα σχεδόν τα Ζαγοροχώρια. Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται η πλατεία, στη μέση της οποίας ορθώνεται ένας μεγάλος πλάτανος και γύρω απʼ αυτή αναπτύσσονται τα σπίτια του χωριού.
Μέσα στο χωριό υπάρχουν τρία γεφύρια. Ένα μονότοξο βρίσκεται στην τοποθεσία «Λάκκος του Πασιά», ένα στη θέση «Λάκκος Λεύκας» και το τρίτο στη θέση «Σιόπατο». Υπάρχουν όμως και άλλα γεφύρια γύρω από το χωριό και συγκεκριμένα ένα στη θέση «Φτέρη», ένα στο λάκκο «Τσιόνια», ένα στη θέση «Φούντα», ένα στα Σέλτσιανα, ένα στην τοποθεσία «Κατσιλέκκου» κι ένα τρίτοξο στην τοποθεσία «Βουδάσια». Εκτός από τα πέτρινα γεφύρια στο χωριό υπάρχουν και αρκετές βρύσες με κυριότερη την κεντρική βρύση του χωριού που βρίσκεται στον πάνω μαχαλά καθώς και κάποια παλιά λιθόστρωτα καλνερίμια. *Πληροφορίες για τη σύνταξη του παρόντος από το βιβλίο της Πετρούλας Βαζιάκα με τίτλο «Ο Ανθρακίτης Ζαγορίου και το Δημοτικό Τραγούδι».
Βωβούσα
Κτισμένη στις δύο όχθες του ποταμού Αώου, η Βωβούσα (Μπαϊεάσα), κοσμείται στο κέντρο της με ένα από τα ωραιότερα μονότοξα πέτρινα γεφύρια του Ζαγορίου που κτίστηκε το 1748 από τον Αλέξιο Μήσιο. Ενταγμένη στο Ζαγόρι η Βωβούσα γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη κατά την περίοδο της αυτονομίας του Ζαγορίου στα πλαίσια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ιστορικά εμφανίζεται πριν 1000 χρόνια με πέντε οικισμούς (το Μπαϊτάνι, η Πλάκα, η Αγία Παρασκευή, η Τσιάσκα και ο Άγιος Δημήτριος) που αργότερα ενώθηκαν σε ένα.
Μετά την απελευθέρωση του 1913 η Βωβούσα απαλλάχτηκε από κάθε είδους επιδρομών και ακολούθησε μια ειρηνική πορεία έως το 1940. Το 1943 κάηκε από τους Γερμανούς. Διασώθηκε μόνον η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, αξιόλογο μνημείο του χωριού.
Γρεβενίτι
Το Γρεβενίτι είναι χτισμένο σε υψόμετρο 980 μ. και απέχει από τα Γιάννενα 44 χλμ. Είναι ένα από τα βλαχοχώρια της περιοχής του Ζαγορίου και οι κάτοικοί του ασχολούνται από παλιά με την κτηνοτροφία και την υλοτομία. Διαθέτει καταπληκτική θέα, πάρα πολύ πράσινο, αφού περιβάλλεται από δάση και άφθονα τρεχούμενα νερά. Τα σπίτια του δεν έχουν τον παραδοσιακό χαρακτήρα, που συναντά ο επισκέπτης στο Ζαγόρι, αλλά διατηρεί την παραδοσιακή αρχιτεκτονική στις εκκλησίες και στα καλντερίμια. Tο Γρεβενίτι μαζί με πολλά ακόμα χωριά του Ζαγορίου έχει χαρακτηρισθεί «Μαρτυρικό χωριό. Πέρα από τις εκκλησίες, άλλα αξιοθέατα στην περιοχή του Γρεβενιτίου είναι το πέτρινο γεφύρι της Κούρτιας και η μικρή «λίμνη με τα νούφαρα», που βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό. Αξιόλογες βέβαια είναι και οι πέτρινες βρύσες που υπάρχουν στο χωριό. Δεν θα μπορούσαν άλλωστε να λείπουν διότι, όπως προαναφέρθηκε, το χωριό διαθέτει άφθονα τρεχούμενα νερά.
Δεμάτι
Η κοινότητα «Δεμάτιον» αναγνωρίστηκε αρχικά με την ονομασία «Δεμάτι» με μοναδικό συνοικισμό και έδρα της το «Δεμάτι». Στη συνέχεια, στις 16 Οκτωβρίου 1940, καθιερώθηκε ως επίσημη ονομασία του συνοικισμού και της κοινότητας ο τύπος «Δεμάτιον». Στις 19 Μαρτίου 1961 αναγνωρίστηκαν και προσαρτήθηκαν στην κοινότητα οι συνοικισμοί: «Αγία Βαρβάρα», «Άγιος Γεώργιος», «Βουτανσαίοι», «Μηλιωτάδες». Ο Αν. Δ. Βλαχόπουλος μας πληροφορεί πως ο Δεμάτης υπήρξε αξιωματούχος χριστιανός σπαχής, μπουλούκμπασης, που δεν ασπάστηκε το μουσουλμανισμό. Όταν αποστρατεύτηκε έλαβε αντί αποζημίωσης την τοποθεσία για ιδιοκτησία του.
Ελατοχώρι
Το Ελατοχώρι είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.100 μέτρων, στους πρόποδες της κορυφής της Τσούκα Τζίνα. Απέχει 57 χιλιόμετρα από την πόλη των Ιωαννίνων. Έως το 1927 το χωριό ονομάζονταν Τσερνέσι και με αυτό το όνομα αναφέρεται στο ηπειρώτικο δημοτικό τραγούδι ο Φεζοδερβέναγας («…και στο Τσερνέσι ξημέρωσε. Κάθε χρόνο, από τις 5 μέχρι τις 7 Αυγούστου, στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, γίνεται πανηγύρι για τον εορτασμό του Σωτήρος.
Πάνω από το χωριό υψώνεται η κορυφή της Τσούκα Τζίνα. Στην περιοχή του Ελατοχωρίου υπάρχουν λίμνες, πέτρινα γεφύρια, ποτάμια και δάση. Σε κοντινή απόσταση από το χωριό υπάρχει το βουνό της Τσούκα Ρόσα, το οποίο αποτελείται από πεύκα, έλατα, οξυές, ρόμπολα, πλατάνια και από πλούσια πανίδα όπως αγριογούρουνα, λαγούς, αρκούδες και άλλα άγρια ζώα.
Ιτέα
Η Ιτέα βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του Ζαγορίου και απέχει 36 χλμ απο το κέντρο των Ιωαννίνων μέσω της παλαιάς επαρχιακής οδού Ιωαννίνων-Τρικάλων και μόλις 15 χλμ μέσω Εγνατίας Οδού. Έχει συνολική έκταση 18000 στρέμματα από τα οποία τα 4000 είναι καλλιεργήσιμα, τα 3000 δάσος και τα υπόλοιπα 11000 χαρακτηρίζονται ως βοσκήσιμη έκταση. Έως το έτος 1747 ή 1749, το χωριό ονομαζόταν Ντουχάνιστα. Την περίοδο αυτή καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Τούρκους για αντίποινα.
Καστάνωνας
Η παλιά ονομασία του χωριού ήταν Δραγάρι, σήμερα ονομάζεται Καστανώνας από τις πολλές καστανιές της περιοχής. Ο Δρουγγάριος Μιχαήλ, βυζαντινός αξιωματούχος ήταν ο υδρυτής του χωριού καθώς και της εκκλησίας της Παναγίας. Το 1870 το χωριό είχε 310 κατοίκους. Οι κάτοικοι στο παρελθόν μετανάστευαν στην Ρουμανία και τη Μικρά Ασία, ασχολούνται με την αμπελουργία, την ξυλουργική και την υλοτομία.
Πεύκα, έλατα, οξιές, καστανιές, καρυδιές δίνουν την εικόνα αλπικού χωριού. Σημαντικά μνημεία του χωριού είναι η εκκλησία της Παναγιάς και του Αγίου Αθανασίου (1798).
Καρυές
Οι Καρυές ανήκουν στις Τοπικές Κοινότητες της Δημοτικής Ενότητας Ανατολικού Ζαγορίου και είναι μια από τις 43 του νέου Δήμου Ζαγορίου. Βρίσκεται μεταξύ Μηλιωτάδων και Καβαλαρίου. Πρόκειται για ορεινό οικισμό στις νοτιο-ανατολικές απολήξεις του όρους Μιτσικέλι, και σε υψόμετρο 630 μέτρα. Έχει άφθονα νερά και καλά βοσκοτόπια Το χωριό δεν ακολουθεί την τυπική αρχιτεκτονική του Ζαγορίου, καθώς τα σπίτια είναι καινούρια και σκεπασμένα με κεραμίδια ή τσίγκο. Πολύ ωραία είναι η νεόκτιστη εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Στη θέση που είναι σήμερα οι Καρυές ήταν παλιά ο οικισμός Μογγλιοί, ο οποίος υπήρξε πριν την κατάκτηση.
Καβαλάρι
Το Καβαλάρι είναι πολύ παλιό χωριό, χωρίς οι ιστορικοί να προσδιορίζουν το χρόνο ίδρυσης του. Φαίνεται όμως ότι ήταν ήδη κατοικημένο με την κατάκτηση των Ιωαννίνων από τους Τούρκους το 1431.
Το Καβαλάρι σήμερα συγκριτικά με άλλα χωριά κρατάει κόσμο. Έχουν ένα πολύ ωραίο μεσοχώρι με την παλιά βρύση. Αξιόλογη είναι η κεντρική εκκλησία της Αγίας Τριάδας, ψηλά σε περίοπτη θέση, εν είδη κάστρου, που χτίστηκε το 1743 και είναι διατηρητέα. Ένα πραγματικά εντυπωσιακό κτίσμα, είναι ναός ρυθμού Βασιλικής Σύμφωνα με την επιγραφή που βρίσκεται εσωτερικά πάνω από τη δυτική είσοδο, ο σημερινός ναός χτίστηκε για τρίτη φοράς την ίδια θέση το 1788.
Φλαμπουράρι
Το Φλαμπουράρι είναι μια από τις 43 τοπικές κοινότητες του Ζαγορίου με υψόμετρο 1001μ., ανάμεσα σε πλούσια δάση Πεύκης και οξυάς, άφθονες δροσερές πηγές. Συμπεριλαμβάνεται στο Ανατολικό τμήμα του Ζαγοριου. Από την καταστροφή γλίτωσε, το μικρό πέτρινο γεφύρι που ενώνει τις δυο γειτονιές του χωριού, έργο του 1748, καθώς και πολλά λιθόστρωτα. Άλλες εκκλησιές του χωριού είναι: Η Αγία Τριάδα, στην ανατολική πλευρά του χωριού, στη μέση της οποίας υπάρχει μικρό πηγάδι από το οποίο ερχόταν κι έπαιρναν άγιασμα όλα τα πέριξ χωριά , ο Άγιος Γεώργιος, στο μέσο του χωριού, ο Άγιος Αθανάσιος, στο δυτικό μέρος του χωριού και ο Προφήτης Ηλίας, κτισμένος επί του δυτικού λοφίσκου έξω από το χωριό.
Δόλιανη
Η κοινότητα «Δόλιανη» αναγνωρίστηκε εξαρχής με την ονομασία «Δόλιανη», και μοναδικό συνοικισμό και έδρα το συνοικισμό «Δόλιανη». Η Δόλιανη είναι χτισμένη σε υψόμετρο 920μ. στην κοίτη ρέματος, στη θέση Καλντερούσια.Τον περασμένο αιώνα είχε 450 κατοίκους ενώ το 1913 είχε 300 κατοίκους και 25 παιδιά στο σχολείο. Το 1943 η Δολιανη πυρολύθηκε από τους Γερμανούς. Το χωριό διατηρεί πολλά πράγματα από την παλιά του αίγλη, όπως τα ωραία του λιθόστρωτα, τις πέτρινες βρύσες, το χαγιάτι της εκκλησίας και το καμπαναριό της, τα λιγοστά παλιά σπίτια του, τα πέτρινα γεφύρια, καθώς και το μονότοξο που φαίνεται από το δημόσιο δρόμο.
Μακρίνο
Στη γεωγραφική έκταση του Δήμου Ζαγορίου συμπεριλαμβάνεται και το χωριό Μακρίνο. Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του Δήμου κοντά σε μερικές από τις πηγές του Βάρδα- Αράχθου, χτισμένο στις πλαγιές ενός λόφου κατάφυτου από παντός είδους χλωρίδα. Η κοινοτική έκταση ανέρχεται σε 20,1 χιλ. στρέμματα περίπου. Η χαμηλότερη περιοχή έχει υψόμετρο 900μ. και η υψηλότερη 1.750μ. Το μεσοχώρι έχει υψόμετρο 1000μ.
Στη νότια πλευρά του χωριού υπάρχουν ερείπια αρχαίου τείχους. Είχε βρεθεί κάποιος βωμός με ανάγλυφες τις προτομές του Άρη, του Απόλλωνα και της Ήρας. Στην περιοχή αυτή σήμερα βρίσκεται το εκκλησάκι της Αγίας τριάδας. Σημαντικό μνημείο είναι το μοναστήρι της Παναγίας (1700), αγιογραφημένο από καπεσοβίτες ζωγράφους.
Τρίστενο
Το Τρίστενο βρίσκεται στις δυτικές πλαγιές της κεντρικής οροσειράς της Πίνδου σε υψόμετρο 940 μέτρων. Το Τρίστενο τέως Δρεστενίκον Επαρχίας Δωδώνης μέχρι το 1927 όπου και άλλαξε το όνομά του, δεν είναι γνωστό πότε δημιουργήθηκε ως χωριό.
Αξιοθέατο του χωριού είναι η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, χτισμένη με κλασική Ζαγορίσια αρχιτεκτονική το 1793. Λίγα είναι τα κτίσματα που διατηρούν την κλασική Ζαγορίσια αρχιτεκτονική.
Σημείο αναφοράς του χωριού είναι ο παραδοσιακός πέτρινος νερόμυλος ο οποίος κτίστηκε το 1835. Πρόκειται για έναν από τους τελευταίους νερόμυλους στην χώρα που βρίσκεται σε λειτουργία. Τέλος το πέτρινο γεφυράκι που ενώνει το χωριό που έχει κόψει στα δύο το ρέμα Γκούρα που το διασχίζει.
Πέτρα
Το χωριό Πέτρα του νομού Ιωαννίνων, βρίσκεται Βορειοανατολικά της πόλης των Ιωαννίνων και απέχει 40 περίπου χιλιόμετρα από αυτήν. Συνορεύει Ανατολικά με τα χωριά Χρυσοβίτσα και Μικρό περιστέρι, προς Νότο με το Μεγάλο Περιστέρι και το Δεμάτι, προς Δυτικά με την πρώην κοινότητα Ιτέας και προς Βορρά με δασώδεις περιοχές. Στην περιοχή της Αγίας Παρασκευής δεσπόζουν οι δυο μεγαλοπρεπείς βράχοι. , όπου ο ένας πρέπει να υπερβαίνει τα 55 μέτρα. Η ανάβαση στο βράχο πρέπει να γινόταν στο παρελθόν με ξύλινη σκάλα.