Μνημείο Λορέντζου Μαβίλη (Λόφος Δρίσκου)
Το μνημείο του ποιητή και αγωνιστή Λορέντζου Μαβίλη (στο οποίο είναι τοποθετημένα τα οστά του) βρίσκεται στα όρια της κοινότητας Βασιλικής, λίγο έξω από τα Γιάννινα, στη περιοχή του Δρίσκου. Στο σημείο αυτό στις 28 Νοεμβρίου 1912, ο επτανήσιος ποιητής έπεσε μαχόμενος με τους εθελοντές Γαρυβαλδινούς κατά των Τούρκων για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων. Ο Κερκυραίος (με Ισπανικές ρίζες) ποιητής γεννήθηκε τον Σεπτέμβρη του 1860 στην Ιθάκη και σκοτώθηκε στις 28 Νοεμβρίου του 1912, στη περιοχή του Δρίσκου, αγωνιζόμενος για την απελευθέρωση της πόλης μας. Στη μάχη του Δρίσκου στις 28 Νοεμβρίου 1912 και αφού προηγουμένως είχε αναλάβει τη διοίκηση του τμήματος του (ο αρχηγός τους είχε προηγουμένως τραυματισθεί), ο Λορέντζος Μαβίλης έπεσε νεκρός ηρωικά αγωνιζόμενος. Σύμφωνα με τον συναγωνιστή του Νίκο Καρβούνη, τα τελευταία λόγια του ποιητή ήταν: «Περίμενα πολλές τιμές από τούτον τον πόλεμο, αλλά όχι και την τιμή να θυσιάσω τη ζωή μου, για την Ελλάδα».
Μνημείο Μπιζανίου
Στο Μπιζάνι και 100 μέτρα περίπου από την εθνική οδό υψώνεται και παρατηρεί αντίκρυ προς το λόφο της θυσίας των Μπιζανομάχων το μνημείο των Μπιζανομάχων σαν μικρό αντίδωρο ημών των νεωτέρων στη μεγάλη θυσία τόσων ανθρώπων από όλα τα μέρη της Ελλάδος και του κόσμου.
Το μνημείο, το τρόπαιο αυτό της νίκης ανεγέρθη το 1961-1962. Φιλοτεχνήθηκε από τον καλλιτέχνη Λ. Λαμέρα. Στη βόρεια πλευρά του απεικονίζει χαρακτηριστικές σκηνές- σταθμούς από όλη τη διάρκεια της ελληνικής ιστορίας και ιδιαίτερα αυτής που σχετίζεται με την ιστορία της Ηπείρου, έντονες και χαρακτηριστικές που είναι: Καράβι από την ναυμαχία της Σαλαμίνας, ο χορός του Ζαλόγγου, οι μαχητές του Μπιζανίου, οι μαχητές του 1940, αλλά και πρόσωπα σχετιζόμενα με την ιστορία της Ηπείρου όπως ο Πύρρος, ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Βενιζέλος, ο Κωνσταντίνος.Η είσοδος είναι ελεύθερη για όλους τους επισκέπτες.
Εβραϊκή Συναγωγή
Η «Αρχαία Ιερά Συναγωγή των Ιωαννίνων» είναι ένα από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα αντίστοιχα κτήρια, που σώζονται στην Ελλάδα (Κέρκυρα, Χαλκίδα, Ρόδος). Το μνημείο αποτελείται από μία ορθογώνια υπόστυλη θολοσκεπή αίθουσα με πολλά παράθυρα.
Πέρα από τις εντοιχισμένες επιγραφές, που αφορούν ανακαινίσεις του οικοδομήματος, ο χρόνος ανοικοδόμησης της συναγωγής είναι άγνωστος. Πιθανότατα κτίστηκε στη θέση παλαιότερης. Μία δεύτερη νεότερη συναγωγή στην πόλη των Ιωαννίνων υπήρχε εκτός του κάστρου (οδός Αρσάκη και Γιοσέφ Ελιγιά). Η Εβραϊκή κοινότητα των Ιωαννίνων μνημονεύεται από την βυζαντινή περίοδο. Στο χρυσόβουλο του έτους 1319 του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Β΄ οριζόταν «ελευθερία και ανενοχλησία» και για τους Ιουδαίους της πόλης. Μετά το διωγμό από το Φερδινάνδο και την Ισαβέλλα της Ισπανίας το 1492 πολλοί ισπανοεβραίοι κατέφυγαν στα Γιάννινα. Μέχρι το ναζιστικό διωγμό η εβραϊκή κοινότητα αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα της τοπικής οικονομίας και ιστορίας. Έως τη δεκαετία του ’60 λειτουργούσε εβραϊκό σχολείο, ενώ σήμερα σώζεται στην πόλη το νεκροταφείο, οικοδομήματα από την εβραϊκή συνοικία και η εντός του Κάστρου Συναγωγή. Για να επισκεφτείτε τη Συναγωγή επικοινωνήστε με τα Γραφεία της Ισραηλιτική Κοινότητας Ιωαννίνων: 26510 25195